چگونه فرزندي مستقل داشته باشيم؟

كودكان براي درك مفاهيم حق انتخاب و تصميم‌گيري به زمان نياز دارند. اگر والدين شرايط را به گونه‌اي فراهم كنند كه كودك از همان سال‌هاي اول زندگي با مفهوم حق انتخاب و انتخاب كردن آشنا شود، مي‌تواند به شناخت بهتري از خودش برسد. همچنين، متوجه مي‌شود كه چه چيزي باعث خوشحالي‌اش و چه چيزي باعث ناراحتي‌اش مي‌شود. زندگي هميشه شادي و لذت نيست، بلكه  لحظاتي هم هست كه كودك در انجام وظايف مورد انتظار با شكست روبرو مي‌شود، اما اگر مستقل باشد، اشتباهاتش را شناسايي مي‌كند، از شما كمك مي‌خواهد و براي عملكرد بهتر، از راهنمايي‌هاي شما استفاده مي‌كند.عزت نفس فرد از همان دوران كودكي رشد پيدا مي‌كند و اگر كودك به خودش و تصميماتش ايمان داشته باشد، اين عزت نفس قوي‌تر مي‌شود. مستقل بودن به اين روند كمك مي‌كند و سبب مي‌شود كودك از ابتدا احساس خودارزشي كند. اين موضوع نشان مي‌دهد كه تربيت كودك مستقل مي‌تواند باعث ايجاد و افزايش عزت نفس در كودك شود.

نحوه تربيت كودك مستقل

۱. مسئوليت‌هايي به كودك بسپاريد كه از عهده انجامشان برآيد

نيازي نيست كودك امور مالي خانه را به دست بگيرد يا تصميمات بزرگ اتخاذ كند. استقلال‌ بايد از خود كودك شروع شود و اينجاست كه شما مي‌توانيد به او كمك كنيد. اگر براي رفتن به گردش برنامه‌ريزي مي‌كنيد و به كمك كودك نياز داريد، مي‌توانيد وظايف ساده‌اي مانند تهيه فهرستي از وسايل مورد نياز يا جمع كردن وسايلش را به او محول كنيد.

۲. از مداخله در هر كاري خودداري كنيد

بسياري از والدين راهنمايي كردن را با مداخله و دخالت غيرضروري در انجام كارهاي كودك اشتباه مي‌گيرند و مدام، وقتي كودك كار اشتباهي انجام مي‌دهد يا براي انجام كاري بيشتر از حد نياز زمان صرف مي‌كند، وارد عمل مي‌شوند. در سال‌هاي اول زندگي، مي‌توانيد با ارائه دستورالعمل‌هاي ساده يا پيشنهاداتي كودك را راهنمايي كنيد تا با روش‌هاي ساده انجام كارها آشنا شود. همان‌طور كه كودك بزرگ مي‌شود، بگذاريد وقتي به كمك نياز دارد به شما مراجعه كند، به‌جاي اينكه در انجام كارهايش مداخله غيرضروري داشته باشيد.

۳. انتخاب هاي محدودي در اختيار كودك قرار دهيد

اگر در رستوران از كودك بپرسيد چه غذايي مي‌خورد، احتمالا باعث سردرگمي و بلاتكليفي او مي‌شويد، چون فهرست غذا بسيار متنوع است. به‌جاي اين سؤال كلي، تعدادي غذا را انتخاب كنيد و از كودك بخواهيد از بين اين گزينه‌ها غذاي دلخواهش را انتخاب كند. گزينه‌هاي محدود به كودك كمك مي‌كند راحت‌تر انتخاب كند و براي انتخاب گزينه‌هاي جديدتر يا شرايط پيچيده‌تر، آماده شود.

۴. گاهي اوقات اجازه دهيد خودش تصميم بگيرد

ممكن است ترجيح دهيد كودك اول تكاليفش را بنويسد و بعد سراغ بازي برود، اما ممكن است او ترجيح دهد اول بازي كند و بعد به انجام تكاليفش بپردازد. هرازگاهي به كودك آزادي‌هاي كوچكي مثل انتخاب لباس يا انتخاب عصرانه بدهيد و تا وقتي كودك به قول خود براي انجام وظايفش پايبند بود، براي انتخاب‌هايش ارزش قائل باشيد و مداخله‌اي نكنيد.

۵. با او همدلي كنيد

كودك به‌تازگي طعم استقلال را چشيده است و احتمالا اين شرايط جديد برايش آسان نيست. هرگز او را سرزنش يا تحقير نكنيد، حتي در مواردي كه از پس انجام كار كاملا ساده‌‌اي برنيامده است. هواي او را داشته باشيد و در صورتي كه كمك خواست، بدون قضاوت به او كمك كنيد.

۶. شكست هاي كودك را بزرگ نكنيد

به طور قطع، كودكان در انجام بعضي كارها ناموفق خواهند بود، اشتباهاتي مرتكب خواهند شد و ممكن است حتي با وجود هشدارهاي شما، اين اشتباهات را تكرار كنند. هرگز بر شكست‌هاي كودك تمركز نكنيد و بگذاريد بداند چه كارهايي را بهتر مي‌تواند انجام دهد. كودك را به چشم فردي ناموفق نبينيد، زيرا اين كار ممكن است به‌شدت بر عزت نفس كودك تاثير بگذارد.

۷. به او بياموزيد كه مشكلاتش را به طور مستقل حل كند

بگذاريد كودك بداند برخي از مشكلاتش را بايد خودش به طور مستقل حل كند، مشكلاتي مثل مشكلات مربوط به مدرسه يا مسائلي كه با خواهر و برادرها يا دوستانش دارد و شما نمي‌توانيد در اين موارد به او كمك كنيد. در صورت نياز، مي‌توانيد با ارائه ديدگاهتان به كودك كمك كنيد.

۸. ايجاد برنامه روتين مناسب

اگر كودك نتواند به ترتيب و توالي كارها فكر كند، در تصميم گرفتن دچار مشكل مي‌شود. اما مي‌توان اين موضوع را با ايجاد روتين ثابت مديريت كرد. به محض اينكه كودك متوجه شود بايد چه كاري را در چه روزي و چه ساعتي انجام دهد، به‌تدريج مي‌تواند اين برنامه روزمره را به طور مستقل دنبال كند.

۹. مذاكره كردن را به كودك بياموزيد

بسياري از كودكان دنيا را محل بردن و باختن مي‌بينند. بنابراين، بهتر است كودك را با توافق و مذاكره آشنا كنيد تا در شرايط مختلف، بهترين انتخاب‌ها را داشته باشد. براي مثال، مي‌تواند يا محل گردش را انتخاب كند يا ناهار گردش را، ولي نمي‌تواند هر دو را با هم انتخاب كند. اين موضوع به او براي الويت‌بندي انتخاب‌هايش نيز كمك خواهد كرد.

۱۰. تشويق كردن كودك را فراموش نكنيد

وقتي كودك تمام كارهايي را كه قول داده بود به‌درستي و به صورت مستقل انجام مي‌دهد، در گفتن اينكه چقدر به وجودش افتخار مي‌كنيد ترديد نكنيد. بازخورد مثبت به كودك در شكل‌گيري شخصيت او نقش به‌سزايي دارد.

بين استقلال و انجام خودكار كارها تفاوت وجود دارد. اما به محض اينكه كودك به شرايط جديد در مدرسه عادت كرد، مي‌توانيد با ملايمت از كودك بخواهيد كارهايش را به صورت خودكار و بدون كمك شما انجام دهد. اين كار مي‌تواند به‌مرور باعث ايجاد استقلال در كودك شود